Model leczenia w tradycyjnej medycynie chińskiej

Tradycyjna medycyna chińska to obok ajurwedy jeden z najstarszych, pośród zachowanych obecnie, systemów leczniczych. Istotną cechą modelu zdrowia w tradycyjnej medycynie chińskiej jest bardzo mocne skupienie się na zdrowiu.

Z pozoru wydaje się to (skupienie na zdrowiu) czymś oczywistym, jednak miało ono wiele interesujących implikacji, których być może byśmy się nie spodziewali. Ciekawostką jest mianowicie fakt, że w dawnych Chinach praktykujący lekarz tradycyjnej medycyny chińskiej miał płacone przez pacjenta honorarium wówczas, gdy ten był zdrowy. Gdy pacjent zachorował, wówczas jego prowadzący go lekarz przestawał otrzymywać wynagrodzenie. Zatem w interesie praktyka medycyny chińskiej leżało jak najszybsze doprowadzenie swojego pacjenta do stanu zdrowia i wewnętrznej równowagi.

Nasuwa się tutaj skojarzenie, że we współczesnym modelu medycyny zachodniej bardzo dużo uwagi skoncentrowanej jest na chorobie.
Często lekarz stara się znaleźć potencjalne choroby i je wyeliminować.
W usunąć. W modelu tradycyjnym chińskim lekarz mocno interesował się wzmacnianiem i kultywowaniem zdrowia oraz zapobieganiem pojawiania się potencjalnych zaburzeń. Podczas diagnostycznych rozmów bardziej koncentrował się na potencjalnej równowadze organizmu, jej przywracaniu i wzmacnianiu.
  

W modelu chińskim (tradycyjna medycyna chińska) praktyk medycyny starał się wzmocnić w pacjencie stan jego zdrowia poprzez stabilizację dobrej relacji pomiędzy jednostką, a otaczającą ją rzeczywistością (przyrodą, społeczeństwem i całym kosmosem). W przypadku pojawienia się chorób główną linią działania było dążenie do usunięcia dysharmonii w relacjach jednostki z naturą oraz dysharmonii w relacjach międzyludzkich. Kryterium i istotny czynnik zdrowia tradycyjna medycyna chińska widzi w ładzie i harmonii energii życiowej. Energia życiowa nazywana jest qi (lub chi – wym. „czi”). Dzieli się ją na dwa bieguny – dodatni i ujemny, męski i żeński, jin i jang. Na stan tej energii życiowej qi wpływ może mieć bardzo wiele czynników, np. sposób odżywiania, jakość relacji z otoczeniem, nawyki zachowania, stan psychofizyczny. Energie życiową mogą blokować i zakłócać stres środowiskowy, niedbałość zachowania, błędne nawyki żywieniowe, złe relacje z otoczeniem.

 
Brak równowagi i słaba kondycja energii życiowej qi/chi wg. medycyny chińskiej są widoczne m.in. po drażliwości, lękach, depresji, bezsenności, rozkojarzeniu, słabiej pamięci.
 
Istotnym elementem modelu leczenia w tradycyjnej medycynie chińskiej jest to, że analiza zachowania pacjenta jest zarówno istotnym elementem diagnozy, jak i istotnym elementem terapii. Znaczącą rolę mogą odgrywać ustalenia i zalecenia dietetyczne, czy też zalecenia dotyczące wykonywania ćwiczeń fizycznych o działaniu prozdrowotnym.
Chociaż tradycyjna medycyna chińska najbardziej kojarzy się wielu osobom z akupunkturą, to oprócz wspomnianej już dietetyki i ćwiczeń fizycznych, stosuje ona także masaże, kuracje ziołowe oraz moksę (podgrzewanie punktów na ciele).

Ponieważ w centrum zainteresowania leży tutaj odbudowanie energii życiowej chi (wzmocnienie jej) oraz przywrócenie jej prawidłowej cyrkulacji, zatem dieta i ziołolecznictwo mogą być potraktowane jako szczególnie istotne przy wzmacnianiu organizmu (wzmacnianiu energii życiowej chi), natomiast akupunktura (nakłuwanie na ciele punktów szczególnie aktywnych biologicznie) może być potraktowane jako metoda przywracania w ciele prawidłowej cyrkulacji energii, czyli zaprowadzania stanu równowagi.

Zalecenia dietetyczne i stosowanie odpowiedniego odżywiania może być potraktowane w modelu medycyny chińskiej jako bardziej łagodny i długofalowy odpowiednich stosowania terapii ziołowej, zaś ćwiczenia qigong (prozdrowotne ćwiczenia ruchowe i relaksacyjne) mogą być potraktowane jako bardziej łagodny i długofalowy odpowiednik stosowania akupunktury.